Het Grote Eric Steiner Interview

 door

Sophia Désedan

(bijgewerkt, november 2023)

  

     

Aankomst

Tuurlijk was ie weer z’n naslagwerken aan ’t bijeenrapen, kussens van de bank aan ‘t opschudden, de salontafel aan ’t schoonvegen. Ik was in aantocht. Ik was er al. Door ’n raampje kon ik ‘t allemaal volgen. Tot ’t me te gortig werd. Ik belde aan. 

’t Duurde nog minstens vier minuten voor ie opendeed.

Zeg, je hoeft je echt niet zo voor me uit te sloven, hoor. Het ziet er allemaal prachtig blinkends uit - je kamer, je schrijflaboratorium - maar dacht je dat ik dat allemaal in m’n interview ga verwerken? Ammehoela! Daar verveel ik m’n lezers toch alleen maar mee?’

Hij verontschuldigde zich, zei dat ie me al zo’n tijd niet had gezien en een goede indruk op me wilde maken. Ik ging er maar niet verder op in, stond ‘m toe dat ie ’n pot thee zette, en toen we elk met een gevulde mok tussen onze handen tegenover elkaar zaten, stak ik van wal.

  

Thematiek

 Sophia Désedan: ‘Waarover schrijft u, meneer Steiner?’

Eric Steiner: ‘…Laat ik ‘De IJskoning’ als voorbeeld nemen. Dat is een roman over een jongen die opgroeit tussen ouders die niet met elkaar overweg kunnen, waardoor hij angstig in de wereld is komen staan.’

 Sophia: ‘Hoe ben je op ’t idee voor ‘De IJskoning’ gekomen?’

 Eric: ‘Ik was bezig met een verhalenbundel. ‘Gezichten in het struikgewas.’ Daarin belicht ik allerlei soorten liefde. De platonische liefde, de erotische liefde. Vaderliefde, moederliefde. Eigenliefde, liefde voor dingen, liefde voor je werk - noem ze maar op.

Ik vond dat daar ook een personage tussen hoorde dat niets met de liefde te maken wilde hebben. En dat werd dus het verhaal over die jongen.

Tijdens het schrijven ervan bleek al gauw dat er veel meer in zat. Uiteindelijk besloot ik er een roman van te maken.

Dit is overigens wel met meer verhalen uit die bundel gebeurd. Ook de romans ‘Wandelaars in de regen’ en ‘De geschonken tijd’* beleefden hierin hun geboorte.’

Sophia: ‘Waar komt ‘t thema van de liefde vandaan, was ‘t ergens een reactie op?’

 Eric: ‘Voordat ik met deze bundel begon, was ik jarenlang bezig geweest met verhalen waar nogal wat politiek en filosofie in voorkwam en waarin ook het fantastische en het absurde niet werden geschuwd.’

Sophia: ‘Dodelijke inkt.’

Eric: ‘Juist. Thema’s als de ideale staat, leven na de dood, ontdekkingsreizen naar een verzonken stad, en ook het schrijfproces zelf passeerden hierin de revue. 

Er zaten ook wel verhalen tussen over opgroeien in een bekrompen dorp of over een mensschuwe boekenwurm. Maar zelfs daarin zat nog iets fantastisch of absurds.

Na zo’n bundel wil je wel eens wat dichter bij huis, dingen die jou en mij kunnen overkomen.’

 

Ontkomen aan het absurde en het fantastische

 

Sophia: ‘Na die verhalenbundel heb je dus de politiek en de filosofie, het fantastische en het absurde de rug toegekeerd?’

 

Eric: ‘Nou nee. Wat die laatste twee betreft, af en toe sluipen ze er toch weer bij in.

Vaak komen ze naar boven, wanneer een personage in een crisis verkeert, zoals in ‘Wandelaars in de regen’ en in ‘De geschonken tijd.’

Wanneer je je lot weigert te accepteren en doet alsof er niets aan de hand is, dan kan vroeg of laat het onderbewuste het van je gaan overnemen. Dan krijg je nare dromen, word je ziek, krijg je last van achtervolgingswanen, of je gaat zelfs hallucineren.

In ‘De geschonken tijd’ wordt het zelfs een beetje magisch realistisch, wanneer de omgeving van het hoofdpersonage hem door allerlei zogenaamde toevalligheden telkens weer lijkt te willen herinneren aan wat hem te wachten staat.

Zo gaat het trouwens ook met het schrijven: je ontkomt er niet aan. Je bent tenslotte degene die je bent.

Maar goed, in plaats van ideeën, voer ik dus tegenwoordig liever mensen op. Mensen van vlees en bloed, met een trigger waar jij en ik ook mee te maken zouden kunnen krijgen.’

 

Levenservaring en mensenkennis

 

Sophia: ‘Moet ‘n schrijver veel meegemaakt hebben om goed over het leven te kunnen schrijven?’

 Eric: ‘Ik heb ergens gelezen dat als een kind voor het eerst het gevoel krijgt door zijn ouders in de steek gelaten te zijn, dat dan alle gevoelens in dat kind zijn geactiveerd. Dat het dus later als het eenmaal groter gegroeid is, zal kunnen invoelen wat andere mensen moeten doorstaan. Daar zijn ook onderzoeken naar verricht. 

Maar laat ik me niet verschuilen achter de wetenschap. Wil je als auteur geloofwaardig overkomen, dan zal je ook een portie autobiografische bagage in je rugzak moeten meedragen waaruit je regelmatig putten kunt.’

  

Autobiografische bagage.

Sophia: ‘En die autobiografische bagage is?’

 Eric: ‘Wat ik zoal in mijn leven heb meegemaakt – de diepere dingen, die verder gaan dan een rijtje op te sommen feiten - dat zal ik je hier niet vertellen, Sophia. Zou ik dat doen, dan maak ik een groot deel van mijn nog te schrijven verhalen en romans overbodig.

Mijn autobiografische bagage: die kapsel ik in, transformeer ik. Ik speel er mee. Met het ouder worden ga ik wel meer autobiografisch schrijven. En dan nog…

Neem nou ‘De Behouden Stilte.’ Dat is geïnspireerd op het levensverhaal van mijn vader. Over mijn vader is bar weinig bekend. Hij sprak niet veel en dat had zo zijn redenen. Redenen die ik pas ben gaan begrijpen tijdens zijn begrafenispreek. Toen pas begonnen de puzzelstukjes van zijn leven een beetje in elkaar te schuiven. Het waren maar heel weinig puzzelstukjes. Het leven van mijn vader zou je in één bladzijde kunnen neerzetten. De kille feiten.

Maar ik ben niet alleen zijn zoon, ik ben ook schrijver. En als schrijver ben ik met die puzzelstukjes aan het werk gegaan. Vanuit het ik-perspectief van mijn vader en zo veel mogelijk als direct beleefd.

Op die manier ben ik ook nog wel in ander proza met autobiografische elementen bezig geweest.’

 

Sophia: ‘Met ’t zelfde effect?’

Eric: ‘Ja. Veel wat me ooit is overkomen, ben ik beter gaan begrijpen nadat ik erover geschreven had, opnieuw beleefd. Het schept ook afstand. Het verzoent je met je verleden.

Maar autobiografisch of niet autobiografisch, wel of geen rugzak vol levenservaringen in je schrijverspakket: het allerbelangrijkste is, dat je eerlijk bent. Dat de gevoelens die je neerzet of oproept, eerlijk en oprecht zijn.’

 

Schrijven: innerlijke noodzaak?

Sophia: ‘Schrijven is voor jou een innerlijke noodzaak, om ‘t verleden een stukkie draagbaarder te maken?’

Eric: ‘Nou, zo dramatisch is het nu ook weer niet. Maar als ik een maand niet geschreven heb, dan kan ik daar behoorlijk onrustig van worden.

Schrijven en leven kun je vergelijken met waken en slapen. Beide zijn nodig. Zijn ze niet in evenwicht, dan ga je vroeg of laat minder goed functioneren. En dat kan toch moeilijk de bedoeling zijn.’

  

Afspraken en afscheid

M’n thee was op en m’n mobieltje waarschuwde me dat ik zo meteen andere verplichtingen had.

Ik keek in ’t rond. ‘Zou je niet eens in de week een huishoudster over de vloer willen hebben?’

Of ik dat niet op me wilde nemen, vroeg ie.

‘Ammehoela, Eric! Ik ben hier alleen maar om je aan het schrijven te houden en op gezette tijden je juist ervan af te houden. Ja, ook daarvoor ben ik er. Zodat jij je schrijversaccu op kunt laden. Voor de rest moet je alles zelf zien op te lossen, hoor.’

Ik raapte m’n spulletjes bijeen en bedankte hem voor ’t interview. ‘Over een tijdje zal ik weer ‘s poolshoogte komen nemen.’

In de deur namen we afscheid. ‘Hier,’ zei ik, en ik gaf hem een pakkerd. Op elke wang één, zodat ie voor de eerstkomende tijd weer heel wat inspiratiepoeder op voorraad heeft. 

Sophia Désedan.

 

*: 'De geschonken tijd' heette tijdens het hele schrijfproces nog 'Eksteroogs diagnose.'